Wytwarzanie ceramiki

Wyroby ceramiczne pojawiają się w Europie ok. VI tys. p n e. wraz z przybyciem na jej tereny pierwszych rolników. Są to przede wszystkim naczynia, oprócz których jednak odnajdywane są również ceramiczne figurki (zoo- i antropomorficzne) a także instrumenty (bębny, grzechotki). Doświadczenia prowadzone przez członków Koła Eksperymentalnej Archeologii Pradziejowej mają na celu odtworzenie metod lepienia oraz wypału naczyń ceramicznych w oparciu o znaleziska tego rodzaju przedmiotów z różnych okresów epoki kamienia.

Wszystkie prowadzone w tym zakresie eksperymenty rozpoczynają się od wydobycia i odpowiedniego przygotowania gliny, z której wykonane będzie naczynie. Niemal zawsze surowiec ten poddaje się początkowo procesowi sezonowania w dołach a następnie szlamowania w celu pozbycia się zanieczyszczeń. Przed przystąpieniem do lepienia glina zostaje schudzona, co zdecydowanie zmniejsza ryzyko pęknięcia naczynia w trakcie wypału. W procesie tym wykorzystuje się domieszki typowe dla kultur archeologicznych epoki kamienia tj. szamot, kamień, krzemień, muszle, kości, trawę. Prowadzone są również doświadczenia z innymi domieszkami np. bursztynem, włosiem, sierścią, wełną itp. Wszystkie naczynia wykonywane przez członków KEAP lepione są techniką wałeczkową i taśmową (większe formy). Staramy się być wierni formom i zdobieniom oryginałów toteż cięgle eksperymentujemy z różnymi rodzajami gładzików i narzędzi zdobiących.

Ostatnim etapem „produkcji” naczynia jest jego wypał. Nie jest to proces prosty i składa się z kilku etapów. W pierwszej kolejności naczynie jest suszone. Następnie umieszczane jest w pobliżu ogniska w celu pozbycia się resztek wilgoci (w tym momencie następuje również wstępne rozgrzanie naczynia). Po upływie około 0,5 – 1h naczynie zostaje umieszczone w żarze gdzie następuje właściwy wypał. Naczynia są wypalane w ogniskach lub piecach jamowych. Poza doświadczeniami z produkcją naczyń prowadzone są również eksperymenty mające na celu sprawdzenie ich wytrzymałości i przydatności do różnych czynności np. gotowania potraw. Badania nad ceramiką trwają cały czas, odkrywając przed nami nowe możliwości wykorzystania gliny.

                                                                                                                                                                                                     Joanna Struwe